Toekomstbestendig ondernemen

Ben jij er klaar voor?

Grondstoffenschaarste is één van de grootste uitdagingen en onzekerheden van de komende decennia. Sinds halverwege de jaren ‘60 van de vorige eeuw is de wereldbevolking verdubbeld naar 7,5 miljard mensen. De verwachting is dat er rond het jaar 2100 maar liefst 11 miljard mensen op onze planeet rondlopen. Door de toenemende welvaart gaan we per hoofd ook nog eens meer consumeren. We hebben dus steeds meer nodig, terwijl er steeds minder is.

De prijzen van ruwe materialen zullen logischerwijs stijgen. Dat zien we in de praktijk al, bijvoorbeeld bij goud en zink. Er is ook hoop, want de kosten van teruggewonnen materialen worden steeds lager. Het toonaangevende instituut World Economic Forum heeft voorgerekend dat er per jaar wereldwijd maar liefst $ 1.000 miljard aan potentiële besparingen te behalen zijn. En daar wordt het interessant voor bedrijven. Wat in eerste instantie een bedreiging lijkt, is tegelijkertijd een grote kans. De circulaire economie vormt de sleutel tot een duurzaam en toekomstbestendig businessmodel!

Tijdens mijn studie bedrijfskunde viel me al op hoe weinig aandacht er was voor duurzaamheid. Als er al over werd gesproken dan was dit vaak vanuit het marketingperspectief. Als je als bedrijf kan laten zien dat je duurzaam bezig bent, dan levert dat waarschijnlijk wel klanten op was het idee. Het kost wel geld, dus dat maakte het tot een noodzakelijk kwaad zullen we maar zeggen. Efficiëntie daarentegen werd gezien als iets heiligs en het kwam dan ook heel vaak terug. Want dat leidt immers tot verlaging van de kosten en dus tot een beter bedrijfsresultaat. Daar houden bedrijfskundigen van.

Duurzaamheid als verdienmodel

De laatste tijd dringt steeds meer door dat duurzaamheid niet perse geld hoeft te kosten, maar juist geld kan opleveren. Bewust omgaan met grondstoffen en materialen is namelijk niet alleen duurzaam, maar vaak ook efficiënt. Daarom gaan beide termen perfect samen binnen de zogenaamde circulaire economie, een alternatief economisch systeem. Die term is in Nederland vooral in zwang geraakt door een rapport van de Ellen MacArthur Foundation: ‘Towards the circular economy’. De definitie is als volgt: “De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Anders dan in het huidige lineaire systeem, waarin grondstoffen worden omgezet in producten die aan het einde van hun levensduur worden vernietigd.”

Circulair denken: een voorbeeld

Circulaire productie wordt nog wel eens verward met recycling, maar gaat veel verder dan dat. Bij een echt circulair businessmodel wordt namelijk bij het productontwerp al rekening gehouden met de ontmanteling van het product en met het hergebruik van materialen. Op die manier worden materialen zo efficiënt mogelijk gebruikt, idealiter in een gesloten keten met minimale verspilling. Circulair ondernemen betekent momenteel nog pionieren en om de kansen te benutten is zodoende een flinke dosis lef nodig.

Het vereist dat je je bestaande kijk op economie in het algemeen en je eigen businessmodel in het bijzonder loslaat. Dat is niet gemakkelijk, maar de praktijk wijst uit dat het kan. Een klinkend voorbeeld uit onze eigen regio is Van de Sant Furniture uit Emmen. Deze meubelfabrikant gebruikt gerecycled plasticafval uit de zee voor de fabricage van luxe meubelen. Deze worden vervolgens via een leaseconstructie (product as a service) geleverd aan klanten in de zakelijke markt, bijvoorbeeld hotelketens. Aan het einde van de contractperiode neemt de fabrikant de meubels terug en worden alle materialen opnieuw verwerkt tot nieuwe meubels volgens de actuele trends. Ondernemer Robert Milder wist niet voor niets vier van de vijf geldschieters bij het BBC-programma Dragon’s Den te overtuigen om te investeren in zijn innovatieve onderneming.

Een investering die zich terug verdient

Mijn persoonlijke overtuiging is dat de implementatie van een circulair businessmodel niet alleen gewenst is vanuit milieuoverwegingen, maar uiteindelijk noodzakelijk is voor de continuïteit. Survival-of-the-fittest, zou je kunnen zeggen. Bedrijven die niet op tijd instappen, zullen het moeilijk krijgen, omdat ze geen of slechte toegang hebben tot materialen. Punt is dat het urgentiegevoel onder bedrijven nu vaak nog erg laag is omdat de ruwe of virgin grondstoffen over het algemeen nog betaalbaar zijn. Je kunt er echter vanuit gaan dat er een omslagpunt aankomt. Omdat moeilijk in te schatten is wanneer dit punt komt, is het zaak om goed voorbereid te zijn. Misschien vergt dat op dit moment een investering, maar in de toekomst zal die dubbel en dwars worden terugverdiend is mijn verwachting. Is jouw onderneming er klaar voor?

Psssst deze blog verscheen eerder op de website van de NOM