De voedseltransitie

Urgentie van voedseltransitie volgens Maarten Groeneveld

Met mijn poten in de klei, in gesprek met iemand uit de agrarische sector of aan het werk in mijn eigen moestuin. In zowel mijn werk als privé ben ik veel met voedsel bezig. De uitdagingen rondom ons huidige voedselsysteem zijn namelijk enorm en vragen nu om oplossingen. Als themaspecialist voedseltransitie zet ik mij dagelijks in voor een duurzame en regionale voedselketen. In deze blog vertel ik over mijn visie op de voedseltransitie en hoe ik van betekenis ben binnen dit thema. 

Waarom een voedseltransitie

In ons alledaagse leven is voedsel een vanzelfsprekendheid, of zelfs een ‘moetje’. Voedsel is echter meer dan alleen brandstof voor ons lichaam; het is een fundamenteel onderdeel van veel aspecten van ons leven. Het raakt onze gezondheid, economie en planeet.

Ons huidige voedselsysteem is opgebouwd vanuit een adagium ‘nooit meer honger’ van na de Tweede Wereldoorlog. Het moest groter en efficiënter en dat is gelukt. Er ontstond een hoogproductief Europees en mondiaal voedselsysteem met Nederland als één van de koplopers met betrekking tot export van producten en kennis. De afgelopen jaren is gebleken dat dit voedselsysteem niet houdbaar is en aan alle kanten knelt. Denk aan intransparante mondiale ketens, afname van voedingswaarde van ons voedsel, afname biodiversiteit door teeltmethodes en grondgebruik, oneerlijke prijzen en nog veel meer. De urgentie van een voedseltransitie is hoog.

De rol van de overheid

Dat er iets moet veranderen is veel mensen en organisaties inmiddels duidelijk en de voedseltransitie is dan ook in volle gang. Een transitie wordt in gang gezet door mensen. Mensen die experimenteren, bijsturen en uitvoeren. Soms met een duidelijk doel en soms ook niet. Ik denk dat overheden dit proces waar mogelijk moeten aanjagen en faciliteren. Bijvoorbeeld door middel van subsidies, regelruimte of letterlijk ruimte voor een initiatief. Ik ben van mening dat lokale overheden een dikkere vinger in de pap moeten hebben als het op voedsel aankomt. Ze moeten samen met organisaties en inwoners een plan maken waar ze naartoe willen werken.

Veel gemeenten willen stappen zetten in bijvoorbeeld het verduurzamen van de landbouw, educatie rondom voedsel, de voedselomgeving gezonder maken en voedselverspilling tegengaan. Hier help ik gemeenten al bij. Echter ben ik van mening dat we ook moeten kijken hoe we provinciaal of regionaal kunnen samenwerken op voedselgerelateerde thema’s. Op veel vlakken valt er samen te werken, van elkaar te leren en hoeft het wiel niet iedere keer opnieuw te worden uitgevonden.

Wij helpen gemeenten hiervoor een plan te ontwikkelen bijvoorbeeld in de vorm van een Voedselagenda. Vanuit mijn rol als themaspecialist voedseltransitie werk ik samen met onze klanten en partners uit Noord-Nederland aan een voedselsysteem waarin duurzaamheid, gezondheid, circulariteit, eerlijke prijzen en transparantie centraal staan. Het ‘Re-rooting the Dutch food system’ van Imke de Boer gebruik ik als kader. Hierin is het voedselsysteem opgebouwd uit zes pijlers:

1. Economie
2. Cultuur
3. Omgeving en milieu
4. Technologie
5. Dieet en gezondheid
6. Beleid

Op deze zes pijlers kan ik vanuit mijn ervaring, mijn grote netwerk en expertise, het verschil maken.

Hoe dat er concreet uitziet? Binnen de pijler Beleid heb ik enkele Voedselagenda’s opgesteld. Dit heb ik voor onder andere gemeente Westerkwartier mogen doen. Binnen de pijler Omgeving en milieu werk ik aan natuurinclusieve veldbonenteelt waar burgers ook meedoen in het monitoren van bestuivers in de omgeving van boerenbedrijven.

De rol van themaspecialist

Hulp nodig bij de voedseltransitie? Mijn rol wordt samengevat als procesmanager met inhoudelijke kennis. Samen met mijn collega’s bied ik het volledige pakket. Van projectontwikkeling, projectleiding, projectondersteuning, marketing en communicatie tot subsidie en financiering. Geen uitdaging in de voedseltransitie is ons te gek. Of je nou als individuele ondernemer met een uitdaging zit of als groot consortium een Europees project van de grond wil krijgen, ik heb de ervaring in huis om samen met jou tot een goed resultaat te komen.

Samen concrete stappen zetten?

Ik ga graag met je aan de slag!